LAJME / E Premte 20 Qershor 2025, 21:09

Pse vetëm disa vende mund të kenë armë bërthamore dhe të tjerat jo? Kjo është arsyeja

Vetëm një numër i vogël vendesh zotërojnë armë bërthamore: Mbretëria e Bashkuar, Shtetet e Bashkuara, Rusia, Kina, Franca, India, Pakistani dhe Koreja e Veriut. Izraeli besohet gjerësisht se i ka, por as e konfirmon e as e mohon këtë.

Atëherë, pse disa vende mund të kenë armë bërthamore dhe të tjerat jo?

Përgjigjja qëndron në një marrëveshje të vitit 1968, të quajtur Traktati për Mospërhapjen e Armëve Bërthamore (NPT. Ky traktat thotë se vendet mund të kenë programe bërthamore për qëllime civile, por asnjë vend tjetër nuk duhet të ndërtojë armë bërthamore përveç atyre që i kishin tashmë. NPT-ja është ligjërisht detyruese dhe shumica dërrmuese e vendeve e kanë nënshkruar, përfshirë Iranin.

Megjithatë, Izraeli, India, Pakistani dhe Sudani i Jugut nuk e kanë nënshkruar, ndërsa Koreja e Veriut është tërhequr nga traktati.

India dhe Pakistani nuk u njohën si shtete me armë bërthamore kur traktati hyri në fuqi, dhe nëse do t’i bashkoheshin tani, do të detyroheshin të çarmatoseshin. Sudani i Jugut është një shtet i ri që nuk ka program bërthamor.

Izraeli nuk e ka nënshkruar traktatin sepse ndjek një politikë të paqartësisë bërthamore si taktikë ndaj armiqve dhe nuk lejon inspektime të objekteve të tij bërthamore, të cilat do të kërkoheshin sipas NPT-së.

Irani, vendet arabe dhe të tjerë kanë kërkuar prej kohësh që Izraeli të vihet nën presion për t’u çarmatosur dhe për të qenë transparent mbi programin e tij bërthamor, duke e parë arsenalin e supozuar izraelit si burim tensioni rajonal dhe si kërcënim.

Irani gjithmonë ka mohuar se kërkon armë bërthamore dhe nuk posedon asnjë, megjithatë shumë vende nuk janë të bindura nga pretendimi i tij për qëllime paqësore.

Në vitin 2002 u zbulua se Irani kishte pasur një program sekret bërthamor që nuk lejohej nga NPT-ja, çka shkaktoi një krizë shumëvjeçare që në masë të madhe çoi në ngjarjet e sotme, do t’iu jemi mirenjohes nese do te na ndihmonit që të mirmbajmë faqen vetëm duke shtypur(mbi foton) që ndodhet më poshtë.Faleminderit për mirkuptimin SHQIPE