LAJME / E Martë 17 Qershor 2025, 02:02

“Mali i shenjtë” që fsheh fuqinë bërthamore të Iranit/ Çfarë ka në strukturat 90-100 metra nën tokë

Një uzinë për pasurimin e uraniumi e ndërtuar nën tokë, e aftë t’iu rezistojë sulmeve me raketa pa pësuar shumë dëme: vetëm amerikanët kanë bombat e duhura për ta dëmtuar atë.

Çelësi është i mbrojtur nga “mali i shenjtë”, objekti bërthamor i Fordow-it. Është brenda këtij bunkeri gjigant që Irani ka instaluar një pjesë të centrifugave të nevojshme për pasurimin e uraniumit. Një objektiv i vështirë edhe për aviacionin izraelit, që deri tani ka qenë në gjendje vetëm të “gërvishtë” pjesën e jashtme të këtij impianti jetik.

Republika Islamike, që në ditët e para të ekzistencës së saj, ka ndjekur me kujdes gjithçka ndodhte në Lindjen e Mesme. Duke mbajtur parasysh përvojat e veta, gjithmonë të vështira, dhe ato të fqinjëve. Për tetë vjet ka luftuar me Irakun, duke përdorur edhe raketat tokë-tokë, një mjet lufte që sot është i pazëvendësueshëm. Gjatë asaj periudhe, Irani ishte dëshmitar i sulmit izraelit ndaj reaktorit bërthamor irakian të Osirakut, akti i parë i kundër-proliferimit i ndërmarrë nga Tel Avivi. Dhe e kuptoi se, nëse dëshironte të zhvillonte sektorin atomik, duhej të mendonte edhe si ta mbronte atë.

Kështu lindi plani për ndërtimin e strukturave nëntokësore, të afta për të përballuar goditje, siç është Fordow dhe, më së fundmi, Kolan Gaz, në jug të Natanzit.

Ndërtimi i “laboratorit” nisi gjatë viteve 2006-2007, ndërsa regjimi e pranoi ekzistencën e tij vetëm në vitin 2009. Zgjedhja e vendndodhjes u përcaktua nga karakteristikat e zonës malore, e përkryer për t’u përdorur si “strehë”. Sipas disa interpretimeve, ekziston edhe një aspekt simbolik: rajoni i Fordow-it ka pasur një përqindje të lartë “dëshmorësh” gjatë konfliktit me trupat e Sadam Huseinit dhe ndodhet jo shumë larg qytetit të shenjtë të Qomit, një pikë referimi për fenë shiite.

Natyrisht, ky aspekt i dytë është i parëndësishëm në krahasim me kërkesat për siguri dhe vlerën e kërkimit shkencor në një fushë strategjike. Impianti do të përbëhet nga një sërë hapësirash të mëdha, ku janë vendosur pajisjet.

Një raport i institutit britanik RUSI vlerëson se këto hapësira ndodhen në një thellësi prej 90-100 metrash – mjaftueshëm për të përballuar një sulm ajror izraelit.

Aviacioni disponon armë anti-bunker dhe ka përdorur shumë të tilla për të eliminuar drejtuesit e Hezbollah-ut që strehoheshin në galeri të ndërtuara nën ndërtesa, por nuk ka në arsenalin e tij bombat GBU-57A të zhvilluara nga Pentagoni, që mund të lëshohen vetëm nga bombarduesit B-2.

Pikërisht për këtë arsye, këto ditë vëzhgues dhe diplomatë kanë përsëritur në media: vetëm me një ndërhyrje amerikane është e mundur të dëmtohet Fordow, dhe as kjo nuk është e sigurt.

Janë formuluar disa hipoteza, duke marrë parasysh shtresat e betonit, dheut dhe materialeve të tjera të përdorura nga punëtorët për ta kthyer “qendrën” në një fortesë. Por gjithmonë me një dozë dyshimi për shkak të mungesës së të dhënave të sakta. Mbrojtja e brendshme shoqërohet nga kundërmasa përreth perimetrit, për të parandaluar sulme nga komando të huaja.

Disa muaj më parë, një rikonstruksion i publikuar në New York Times për planet e IDF-së nuk përjashtonte një ndërhyrje të forcave speciale pas një sulmi ajror, një alternativë për të kompensuar mungesën e bombave mjaftueshëm të fuqishme. Dhe një aksion i trupave elitare izraelite në Siri, në mars, me inkursionin në fabrikën e fshehtë të raketave nëntokësore në Maysaf, u interpretua nga disa si një provë gjenerale në funksion të një operacioni të mundshëm në Iran.

Është e pritshme që pasdaranët të kenë shtuar numrin e trupave për ta bërë tepër të rrezikshme çdo ndërhyrje të armikut, apo edhe një sabotim të thjeshtë, një tjetër metodë e përdorur nga Mossad për të dëmtuar Natanzin.

Por ka disa letra që mund t’i luash vetëm një here, kundërshtari mëson mësimin, edhe pse pikërisht episodet e fundit tregojnë se në Teheran dikush nuk e ka bërë deri në fund detyrën, mes gabimeve dhe nënvlerësimeve. Në rrethana si këto, informacionet mund të shërbejnë si mjegullnajë, aq më tepër në një krizë të pafundme, m e skenarë të përsëritur dhe një kuadër gjithnjë e më të paqëndrueshëm./Burimi: Corriere della Sera  , do t’iu jemi mirenjohes nese do te na ndihmonit që të mirmbajmë faqen vetëm duke shtypur(mbi foton) që ndodhet më poshtë.Faleminderit për mirkuptimin SHQIPE